Tjipke Bergsma
``Het was een indringende training die goed in elkaar zat``
``Dit incident was het moment dat War Child zijn onschuld verloor. ``
Interview tussen Ebe (CSD) en Tjipke (CEO War Child Holland)
Ebe: Jullie waren de eerste Nederlandse NGO die medewerkers structureel gingen trainen op het gebied van veiligheid. Wat was de trigger om een veiligheidstraining te organiseren voor War Child medewerkers?
Tjipke: In 2003 kregen we te maken met een ernstig veiligheidsincident in Bukavu in Congo. Twee vrouwelijke medewerkers zijn aangevallen door 2 dronken soldaten in hun huis. De soldaten zijn over de muur rondom het huis geklommen en het lukte hun om binnen te komen. Beide vrouwen zijn aangevallen en ernstig gewond geraakt.
Dit incident was het moment dat War Child zijn onschuld verloor.
Tijdens de afwikkeling van deze zaak zat ik in het management team als programma directeur. We concludeerden dat het aanbieden van veiligheidstraining aan onze medewerkers een positieve manier was om het veiligheidsbewustzijn te verhogen.
``Een tweede trend die ik zie is dat mensen die uitgezonden worden zich meer bewust zijn van veiligheid. Ze zijn minder naïef en beter opgeleid. ``
Waarom CSD?
E: Waarom kozen jullie voor CSD?
T: We waren op het moment van dit veiligheidsincident al in gesprek met CSD over veiligheidstrainingen en een collega van mij heeft dit toen samen met CSD opgepakt. CSD sprak ons erg aan omdat jullie de enige organisatie waren die zich in NGO veiligheid gespecialiseerd hadden.
E: Hoe kijk je nu terug op de eerste veiligheidstraining in 2005 in Balk?
T: We waren zeer tevreden, sterker nog; de medewerkers hebben het nu nog steeds over Balk. Terwijl dat alweer 14 jaar geleden is. Het was een unieke activiteit die de mensen echt bij elkaar bracht. Het heeft veiligheid definitief bij War Child op de kaart gezet.
Als ik in het buitenland in onveilige situaties terecht kom, denk ik nog vaak terug aan de training Balk. Het was een indringende training die goed in elkaar zat.
E: Welke verschillen zie jij tussen de huidige Basic HEAT Course en de veiligheidstraining in Balk van destijds?
T: Ik denk dat de opbouw nu gebalanceerde is, dan de eerste training. In Balk begonnen we bijvoorbeeld direct met de hostage. Dat was een nogal in your face moment. Gelukkig hadden we daarna een hele goede debriefing met de trainers en Arjan Erkel (red. Arjan Erkel werkte voor MSF en is 607 dagen ontvoerd in Dagestan in 2002).
Ook staat me de simulaties bij, dit maakte de training realistisch en praktisch.
Arjan heeft destijds nog een presentatie gegeven over zijn ervaringen tijdens zijn ontvoering. Er was een Oegandese medewerker die opstond en deelde dat hij zo’n hostage had meegemaakt. Hij benadrukte dat zo’n hostage oefenen geen spel is, maar helaas nodig is voor de harde realiteit.
E: Hoe hou je het veiligheidsbewustzijn bij War Child hoog?
T: Hiervoor werkte ik bij Transavia als Human Resource Manager. Bij Transavia was het gebruikelijk dat bij vertrek van iedere vlucht, er 5 kaarten met veiligheidsvragen beantwoord werden met de cabine crew. Dit werkte erg goed om het actueel te houden.
Ik heb bij War Child ingevoerd dat we bij elke vergadering naast de vraag, hoe het met je gaat en wat je hebt meegemaakt, aan elkaar vragen of er nog veiligheidsissues spelen? Door dit consequent te doen, hou je het veiligheidsbewustzijn hoog en blijven dingen bespreekbaar.
E: Welke veiligheidstrends zie je?
T: Ik merk het aantal conflicten in de wereld toeneemt, die ook nog eens minder voorspelbaar zijn. Waar je ook zit, het kan plotseling ontvlammen. Een tweede trend die ik zie is dat mensen die uitgezonden worden, zich meer bewust zijn van veiligheid. Ze zijn minder naïef en beter opgeleid.
Dat is ook het verschil met de training in 2005. Ik zie ons nog in een kring zitten met z’n allen. Een jonge, onervaren en enthousiaste club. War Child is in die jaren uitgegroeid tot een volwassen en ervaren groep professionals. De naïviteit is eruit maar het enthousiasme is gebleven.